Periferik Sinir Sistemi Belirtileri ve Tedavisi

Periferik Sinir Sistemi

Periferik sinir sistemi, vücutta merkezi sinir sistemini iç organlara, cilde ve kaslara bağlayan sinirleri kapsar. Temel birimi sinir hücresi yani nöron olan periferik sinir sisteminin görevi, elektrik uyarılarıyla vücudun bölümleri arasında bilgi taşımaktır. Her bir sinir hücresi gövde ve akson adı verilen uzun kuyruktan oluşur. Aksonların görevi, sinir hücresinin gövdesi ile cilt, kaslar ve iç organlarda bulunan reseptörler arasındaki elektrik uyarılarını aktarmaktır. Aksonlar çoğunlukla miyelin adı verilen bir zarla kaplıdır. Elektrik uyarılarını hızlı ve etkin bir şekilde aktarırlar. Endonöryum adındaki özel bölümde bulunan akson demetleri yani sinir gövdeleri, sinirleri besin taşıyan kan damarlarını içerir. Bu demetler tüm vücudu bir elektrik ağı şeklinde kaplar. Aksonlar demetler biçiminde bulunur. Bu demetler sensoryel yani duyusal, motor ve otonomik olmak üzere üç türlüdür. Motor sinirler vücutta istemli olan hareketlerden sorumludur. Hücrelerin gövdesi omurilik içindedir ve elektrik uyarılarını iskelet kaslarındaki özel reseptörlere iletirler. Duyu sinirleri dokunmayı hissetme, ağrıyı ve titreşimi duyma, eşyaları tanıma olanağı sağlar. Hücrelerin gövdesi duyu gangliyonları adındaki yapıların içindedir. Organlardan ve ciltten aldıkları uyarıları merkezi sinir sistemine iletirler. Otonomik sinirler kalp atımı, solunum, kan basıncı, cinsel işlevler ve sindirimi kontrol altında tutar. Bu hücrelerin gövdeleri tüm vücutta yaygındır.

Periferik sinir sisteminin yapısı

Vücutta birinci boyun omurundan başlayarak, kuyruk sokumu omuruna kadar, her omurdan omurilikten çıkan iki sinir kökü bulunur. Omurun iki yanından çıkan bu spinal sinir lifleri, kaslara hareket uyarılarını taşırken, ciltten ve organlardan gelen duyu uyarılarını da omuriliğe taşır. Bel ve boyun bölgesinde bulunan sinir liflerinin düzeni, kaslı bir yapıya sahip olan kol ve bacaklara göre daha karmaşıktır. Spinal sinir köklerinin birleşiminden sinir ağları meydana gelir. Kollarda brakiyal pleksus adını alan ağlar, bacaklarda lumbosakral pleksus adını alır.

Periferik sinir sisteminin bölümleri nedir?

Periferik sinir sistemi iki bölüme ayrılır.

Somatik sinir sistemi: (Kişinin isteğine bağlı görev yapan) Merkezi sinir sistemine duyusal bilgiler gönderir. Duyusal ve motor bölümlerinden oluşan sistemde, duyusal bölüm eklem, kas, tendon ve duyu organlarından uyarıları alırken, motor bölümü bunları değerlendirir. Sistemin özellikleri ise;

Hem hareket hem de duyu sinirlerini kapsayan sistemin etkilediği organlar iskelet kaslarıdır.
Sistemde sinir düğümleri bulunur.
Somatik sinirler gelen uyarılarla ısıyı, dokunmayı, ağrıyı ve kendinin farkında olmayı algılarlar.
Bu duyular kişinin bilinçli olduğunda algılanır.
Bu sinirler kişinin bilinçli ve istemli hareketi sağlar.
Sinirler genellikle uyarılma ile tepki vererek, kasların kasılmasını sağlar.
Bu sistemin tek hareket siniri bulunmaktadır.

Otonom sinir sistemi: (Kişinin isteği dışında görev yapan) İstemsiz çalışan sistem sayesinde, vücut dengesini korur. Bu sistem sempatik ve parasempatik sinir sistemi olarak iki bölüm halindedir. Bunlar tüm organlara ulaşır. Sempatik sinir sistemi duygularla hareket ederken, parasempatik sinir sistemi ise dengeleme vazifesi görür. Sistemin özellikleri ise;

Kalp kaslarının, düz kasların ve salgı bezlerinin çalışmasını düzenler. Bu görev azalma ve yavaşlama ya da artma ve hızlanma şeklinde yerine getirilir.
Sistemde otonom sinir düğümleri bulunur.
Uyarılan sinirler düz kasların kasılmasını veya gevşemesini, kalp kasının kasılma oranını belirleyerek, hızlı ya da yavaş çalışmasını, salgı bezlerinin az ya da çok çalışmasını sağlar.
Sistemin duyu, hareket ve birleştirme merkezi ile bağlantısı vardır.
Sinirlerin iç organlarda, kan damarlarında, vücudun içini denetleyen sinir sisteminde reseptörleri bulunur.
Bu sinirler uyarıları sürekli olarak algılamazlar. Yani bu uyarılar sürekli olarak değişmez ya da baskılanmaz.
Sinirler aynı zamanda somatik duyularla, özel duyulardan gelen uyarıları alır.
Bu sistemde iki tane hareket siniri vardır. İlkinin gövdesi merkezi sinir sisteminde yer alır, aksonu miyelin kılıfla kaplı ve uzaklara kadar uzanır. İkincinin gövdesi otonomik sinir sistemindedir. Uzantısı miyelin kılıfla kaplı değildir ve sadece etkiledikleri organlarla bağlantılıdır.

Son Güncelleme : 11.07.2023 12:17:34

Periferik Sinir Sistemi ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz.